Gemeentes


Enschede

Het wigbold van Enschede

In de stad Enschede en een klein gebied er omheen, gold het stadsrecht in plaats van het landrecht. Dit rechtsgebied wordt het wigbold genoemd: "wig" = "wijk, gebied" en "bold" = "recht". Elders wordt wigbold ook wel "stadsvrijheid" of "bangebied" genoemd. Het Enschedese wigbold was een onregelmatige zeshoek waarvan de hoekpunten in 1826 door een veldkei gemarkeerd werden. Het "proces-verbaal der grensbepaling van het grondgebied der gemeente van Enschede" vermeldt dat besloten is om op elk punt "tot meerdere en betere erkenning een Bentheimer steenen paal te zetten met de letters der beide gemeenten" Enschede en Lonneker aangevuld door het nummer van het punt.

C.J. Snuif1 doet verslag van een grensgeschil in 1801 tussen marke en stad. Om dit geschil te beslechten gaat Jan Willem Racer op zoek naar de landweer die in het verleden het wigbold afbakende. Eertijds (ver voor 1800) werd het wigbold naast stenen kennelijk ook door een landweer vastgelegd, die kennelijk minder rechtlijnig was dan de grens uit 1826.
Bij bouwwerkzaamheden is een kei exact ter plekke van nummer 4 gevonden en bovengronds gebracht. Bij alle zes wigboldpunten zijn in 2008 replica's geplaatst.

Kaarten

Verwijzingen

  1. C.J. Snuif, Verzamelde bijdragen tot de geschiedenis van Twenthe, bijdrage "Stad of Boerengemeente", p. 240-242 (1930/1975).
  2. Dick Taat, Wigboldstenen (1), opdegrens (2008).
  3. Dick Taat, Wigboldstenen (2) opdegrens (2008).
  4. Dick Taat, Het oude rechtsgebied van Enschede, opdegrens (2008).