Markestenen en markegrenzen in Twente

De heerlijkheid Almelo en Vriezenveen

De heerlijkheid Almelo en Vriezenveen viel niet onder het Drostambt Twente: de heer van Almelo was in staat om deze bevoegdheden naar zich toe te trekken. Evenzo lijkt de heer zo'n grote invloed gehad te hebben dat er van een normale markeinrichting geen sprake was. Volgens G.J. ter Kuile sr. is de heerlijkheid oorspronkelijk wel een marke geweest, maar de laatste verwijzingen naar de Almeler marke zijn uit de 15^e eeuw¹, maar zelfs deze worden betwist². Ergens in de 14^e eeuw ontstond de stad Almelo met het rechtsgebied (het wigbold), zie hiervoor de Stad Almelo.
Ook in de 14^e eeuw krijgen "vrijen Vresen" het privilege het gebied ten noorden van de Almelose Aa te ontginnen. Hier ontstaat zodoende een Schoutambt Vriezenveen, dat in 1811 overgaat in de gemeente Vriezenveen.

Aanvulling

Almelo was wel degelijk een marke, maar daar had de Heer van Almelo meerderheid van stemmen en kon zich dan ook als alleen-bezitter gedragen. In de 19e eeuw zijn markestukken bekend, waaronder een markeboek³.

Bronnen

1. G.J. ter Kuile sr., De opkomst van Almelo en omgeving, tweede druk (1947), blz. 58.
2. G.J. ter Kuile jr., De mark Almelo, Verslagen en mededeelingen Overijsselsch regt en geschiedenis, 68e stuk, (1953), blz. 7 – 12.
3. Informatie van Henk Woolderink (email 31 maart 2020).