Markestenen en markegrenzen in Twente

Gemeente Hengelo 1811-1880

Oorspronkelijk gebied van de gemeente Hengelo, welke in 1811 ontstond uit de marken Woolde, Oele (Deldenerzijde en Woolderzijde) en Beckum. In 1881 zou de gemeente worden vergroot met een deel van de marke Groot Driene welke werd overgeheveld van de gemeente Lonneker.

Gemeente Hengelo 1881-1886

Opdat de ontwikkeling van Hengelo niet worde belemmerd, is het noodig de grenzen dier gemeente naar de zijde van Lonneker uit te breiden. In de onmiddellijke nabijheid van de bebouwde kom der gemeente Hengelo en van het spoorwegstation aldaar, waarvan de bijgebouwen gedeeltelijk binnen Lonneker liggen, heeft zich op het grondgebied van deze gemeenteeene industriële bevolking gevestigd, die met de bewoners van Hengelo dezelfde belangen heeft. Dit grondgebied maakt dus feitelijk met die gemeente reeds één geheel uit.¹

Gemeente Hengelo 1886-1937

De bewoners van het grondgebied dat, volgens het voorgedragen ontwerp van wet, van de gemeente Weerselo naar de gemeente Hengelo zal overgaan, wonen zeer ver van den bestuurszetel der gemeente, waartoe zij thans behooren. Dit geeft reeds sinds eenige jaren aanleiding tot klachten over minder goede behartiging hunner belangen, over vertraging in de postbediening, over moeilijkheden bij het volbrengen hunner burgerlijke verplichtingen, en bovenal over de omstandigheid dat het schoolbezoek voor hunne kinderen zeer lastig is, daar de school ver van hen verwijderd is en de wegen daarheen niet altijd in goeden toestand verkeeren. Een tijd lang scheen het vooruitzicht te bestaan, dat het laatste en grootste bezwaar zou worden weggenomen door den bouw van eene nieuwe school in de buurtschap Klein Driene. Na lang dralen gaf de raad van Weerselo ten slotte echter te kennen dat hij de voorkeur gaf aan eene grenswijziging, waardoor een deel der genoemde buurtschap bij Hengelo zou worden gevoegd, boven het oprichten van eene nieuwe school voor een betrekkelijk klein aantal kinderen.²

Gemeente Hengelo 1937-1943

Bij de parlementaire behandeling van het wetsontwerp tot vereeniging van de gemeenten Enschede en Lonneker (Handelingen Tweede Kamer 1933/34, blz. 1549 e. v.) werd van uit de Tweede Kamer aangedrongen op uitbreiding van dat voorstel met een wijziging van de grens tusschen de gemeenten Hengelo (O) en (oud-Lonneker) Enschede, zulks met het oog op den aanleg en exploitatie van haven en industrieterreinen in verband met den aanleg van het Twenthe-Rijnkanaal.³

Gemeente Hengelo 1943-1971

Een klein deel van Klein Driene (Weerselo) gaat over naar Hengelo, mogelijk om dezelfde reden als in 1886.

Hengelo 1811-1881	Hengelo 1881-1886	Hengelo 1886-1937	Hengelo 1937-1943	Hengelo 1943-1971

Gemeente Hengelo 1972-1995

Na afronding van het stadslichaam door realisering van de vigerende bestemmingsplannen, zal het stedelijke gebied van Hengelo woonruimte bieden aan rond 80 000 inwoners. Volgens berekeningen van zowel de gemeente Hengelo als het provinciaal bestuur zal deze afronding uiterlijk in het jaar 1974 zijn voltooid. Dit impliceert, dat in het daarop volgende decennium ca. 30 000 personen elders - al dan niet binnen de huidige gemeentegrenzen - dienen te worden gehuisvest.⁴

Gemeente Hengelo 1996-2000

Kleine uitwisseling tussen Borne en Hengelo.

Gemeente Hengelo 2001-2010

Gemeentelijke herindeling in een deel van Twente.⁵

Gemeente Hengelo 2011-nu

Kleine uitwisseling tussen Borne en Hengelo.

Hengelo 1972-1995	Hengelo 1996-2000	Hengelo 2001-2010	Hengelo 2011-nu

Bronnen

1. Memorie van toelichting 1881.
2. Memorie van toelichting 1886.
3. Memorie van toelichting 1937.
4. Memorie van toelichting 1972.