Markestenen en markegrenzen in Twente

Breiderpaal (34.45-02)

---

De Breiderpaal stond op de grens van Usselo en Beckum. Het is paal nr. 18 in het proces-verbaal van Hengelo, en wordt daar als volgt beschreven: Van dit punt [no. 17] verder zuidoostelijk op eenen steenen paal staande ten noorden van het huis van Hendrik Pot en ten westen van een stuk bouwland genaamd de Weversmaat behorende de Wed(uwe) Gerrit Jan Annink en welke paal is genaamd de Breiderpaal en gem(erkt) no. 18. De naam komt van de boerderij 'den Breider', zoals op de minuutplan uit 1832 hieronder te zien is.
Rond 1977 inventariseerde H.W. Rensen de grens van Hengelo^{1, 2}. Hij trof een veldkei aan, die volgens Hennie Vossebeld (ook) toendertijd elders gelegen moet hebben. Gezien het proces-verbaal kan dit niet de oorspronkelijke grenssteen zijn geweest.

De paal stond in een klein knikje van de sloot, zie de foto hierboven. Vroeger liep er een pad vanaf de Ganzebosweg naar de steen en verder naar een boerderij erachter, zie het kaartje hieronder³ uit 1995. Dit pad is in 2021 volledig dichtgegroeid.

Op 7 augustus 2021 is een replica geplaatst in aanwezigheid van Hennie Vossebeld en vertegenwoordigers van de Historische Kring Boekelo|Usselo|Twekkelo, de Loakstenencommissie van de Historische Sociëteit Enschede-Lonneker, en de Werkgroep Markegrenzen van Museum Hengelo. Op 7 oktober 2023 werd er een klein informatiebordje bij geplaatst.
De paal is afkomstig van de afgebroken boerderij Zandboer (in Twekkelo), en geschonken door Twence. De inscripties zijn gemaakt door Harry van der Sleen, net als het filmpje van de plaatsing.

Bronnen

• H.W. Rensen, Grensstenen en palen volgens de grensbepaling van 19 mei 1820, Archief van Museum Hengelo, Inventaris nummer 43.1.
• Markegrenzen in Hengelo (I), verschenen in Hengelo toen&nu, februari 2015.
• Topotijdreis.nl.