Markestenen en markegrenzen in Twente

Brakerspaal (34.45-01)

---

De Brakerspaal stond op de grens van Usselo en Beckum. Het is nu de grens tussen gemeentes Enschede en Hengelo. Het is paal nr. 17 in het proces-verbaal van Hengelo, en wordt daar als volgt beschreven: Van dit punt [nr. 16] rigt zich de scheiding wederom meerder zuidwaarts op eenen steenen paal staande tusschen het Brakersmaatje ten oosten en een kamp bouwland behoorende Tijs Kemerink ten westen en welke paal is genaamd Braakerspaal en gemerkt no. 17.
Rond 1977 inventariseerde H.W. Rensen de grens van Hengelo^{1, 2} en beschrijft de vondst van een veldkei. Gezien het proces-verbaal kan dit niet de originele grenssteen zijn geweest. De veldkei is mogelijk zoekgeraakt ('gebruikt') bij bouwwerkzaamheden bij de familie Scharenborg.

Het grenspunt ligt achter de loodsen van Scharenborg. Op 16 april 2019 hebben René Breukers, Nico Spit en Gerhard Post hier gezocht maar niets dan oude brokken van de fundering van eerdere gebouwen gevonden.
Aan de Ganzebosweg/Ganzenbosdijk lijkt de grens mooi zichtbaar gemaakt te worden door een rij eiken, zie de foto hieronder.

Dit is misleiding, want de grens loopt bij het begin van het weiland, daar waar de vervangende paal nu staat. Op 28 september 2024 werd deze vervangende paal geplaatst. De paal is afkomstig van de afgebroken boerderij Zandboer (in Twekkelo), en werd 9 jaar eerder geschonken door Twence. Op 28 september 2024 werd ook het informatiebord geplaatst door de buurmannen van weerszijden.

Bronnen

1. H.W. Rensen, Grensstenen en palen volgens de grensbepaling van 19 mei 1820, Archief van Museum Hengelo, Inventaris nummer 43.1.
2. Markegrenzen in Hengelo (I), verschenen in Hengelo toen&nu, februari 2015.